Spektrum zaburzeń autystycznych (ASD)
Występujące zaburzenia neurorozwojowe mają bardzo zróżnicowany charakter, nie tworzą jednolitego obrazu co do symptomatologii i głębokości zaburzeń.
Diagnozowane grupy objawów dotyczą:
- komunikacji społecznej,
- uporczywych zachowań oraz zachowań powtarzalnych.
Uczniowie z ASD to różnorodna grupa pod względem funkcjonowania społecznego, a także intelektualnego. Nie ma więc sztywnych schematów postępowania, a brak indywidualizacji edukacji może spowodować u ucznia stagnację rozwojową, a nawet regres.
Indywidualizacja nauczania powinna przejawiać się poprzez:
- szczegółową diagnozę umiejętności ucznia prowadzącą do poznania jego potrzeb i możliwości psychofizycznych,
- opracowanie odpowiedniego systemu nauczania (dobór metod pracy),
- nauczanie takich treści, które są dziecku w danym czasie najbardziej potrzebne, przygotowanie materiałów edukacyjnych do potrzeb i zainteresowań dziecka.
Pracując z uczniem z ASD warto pamiętać, że często:
- występuje u niego przewaga myślenia obrazowego nad werbalnym,
- cechuje go dobre spostrzeganie wzrokowe i pamięć wzrokowa,
- ma trudności w przyswajaniu pojęć abstrakcyjnych oraz myśleniu abstrakcyjnym,
- występuje przewaga pamięci mechanicznej nad znaczeniową,
- tworzy specyficzne skojarzenia myślowe,
- ma trudności w myśleniu przyczynowo – skutkowym,
- rozumie język w sposób dosłowny,
- jest przywiązany do rutyny,
- przeważa u niego uwaga mimowolna nad dowolną,
- ma osłabioną ciekawość poznawczą i motywację wewnętrzną, a jego zainteresowania są wybiórcze,
- występują zaburzenia w odbiorze i integracji bodźców sensorycznych.
Realizując temat lekcji w klasie, do której uczęszcza uczeń z ASD:
- Dostosuj miejsce pracy do potrzeb ucznia, a podczas wykonywania eksperymentów w miejscu umożliwiającym mu niezakłóconą obserwację lub aktywny udział.
- Wyeliminuj bodźce rozpraszające (wzrokowe, słuchowe) zwłaszcza te związane z możliwą nadwrażliwością ucznia.
- W miarę potrzeby umożliw uczniowi dłuższy czas na odpowiedź ustną i wykonanie zadań pisemnych.
- Przedstaw nowe pojęcia w sposób możliwie najbardziej konkretny z zastosowaniem np. tekstu pisanego, obrazu, ilustracji lub filmu, a elementy graficzne w kartach pracy ogranicz do niezbędnego minimum.
- W toku lekcji używaj krótkich, precyzyjnych i konkretnych poleceń.
- Upewnij się, że polecenia i przekazywane treści zostały zrozumiane, np. poprzez zadawanie pytań naprowadzających lub powtarzanie ich indywidualnie.
- Stosuj pozytywne wzmocnienia, takie jak pochwały.
Bibliografia
- Attwood T., (2013), Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, Gdańsk
- Attwood T., (2006), Zespół Aspergera, Poznań
- Błeszyński J., (2010), Analiza różnicująca wybranych zespołów zaburzeń autystycznych. Zarys rewalidacji,Toruń
- Cybulska R., Dryjańska J., Gotlin K., Kłoda M., Pomorska K., Pyzikiewicz A., (2016), Uczeń z zespołem Aspergera w szkole ogólnodostępnej, Warszawa
- Dembo M., H., (1997), Stosowana psychologia wychowawcza, Warszawa
- Dyrda K., Rosińska J., (2016), Mam zespół Aspergera. Podręcznik dla uczniów i nauczycieli, Warszawa
- Grodzka M., (2000), Dziecko autystyczne. Dziennik terapeuty, Warszawa
- Grygier U., Sikorska I., (2008), Mój uczeń pracuje inaczej. Wskazówki metodyczne, Kraków
- Jagielska. G., (2010), Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu, Warszawa
- Morrison J., (2016), DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków
- Święcicka J., (2010), Uczeń z zespołem Aspergera. Praktyczne wskazówki dla nauczyciela, Kraków
- Tanajewska A., Naprawa R., Stawska J., (2014), Praca z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Warszawa